26 PUŁ K ARTYLERII LEKKIEJ
patron Liceum Ogólnokształcącego
w Godzianowie
Skierniewicka 26 Dywizja Piechoty – wielka i zasłużona dywizja piechoty Wojska Polskiego II RP. Początki 26. pułku artylerii lekkiej sięgają utworzenia pułku, jako 26. pułku artylerii polowej w którego składzie były trzy baterie artyleryjskie o 
bojowych tradycjach. Ministerstwo Spraw Wojskowych jeszcze w okresie międzywojennym uznało, że 26 pap był kontynuatorem tradycji III dywizjonu 7. pap. Szarówka 30.V.1920, Jurów 28.VI.1920, Nowosiółki 18-25.VII.1920, Chełm – Wołkorzany 11-17.VIII.1920 … to miejsca związane z bohaterskimi walkami tego dywizjonu. Do 1931 pułk nosił miano 26 Pułk Artylerii Polowej. Rozkazem ministra spraw wojskowych marszałka Józefa Piłsudskiego z 31 grudnia 1931 wszystkie pułki artylerii polowej zostały przemianowane na pułki artylerii lekkiej (Dz. Rozk MSWojsk. Nr 36 poz. 473) Nazwiska dowódców 26 pal zawsze kojarzone z garnizonem skierniewickim: ppłk Oskar Pustówka – 1924, płk Tadeusz Kurcyusz,- 1926, płk Mieczysław Maciejewski 1927, ppłk Henryk Hintz – 1932, ppłk dypl. Jan Kulczycki 1934, ppłk Zygmunt Kapsa – 1939 zawsze pozostaną w naszej pamięci. W okresie przewrotu majowego 26 pap przebywał na poligonie w Wołynie. Obeszło się zatem bez incydentów kadrowych, a zmiany nadchodzące wraz z przejęciem władzy przez J. Piłsudskiego nadeszły bardzo szybko. 18. pp i 26. pap które wraz z dowództwem wchodziły w skład 26. DP stacjonowały w Skierniewicach. Nadanie sztandaru i zatwierdzenie jego wzoru ujęte zostało w Dzienniku Rozkazów MSWojsk. z 1937 , nr 16, poz. 206. Sztandar, ufundowany przez społeczeństwo miasta i powiatu Skierniewice, wręczony został pułkowi podczas ceremonii wręczenia sztandarów na Polu Mokotowskim w Warszawie 26 maja 1938. Poza regulaminową stroną, sztandar prezentował się imponująco: na tarczach między ramionami krzyża kawaleryjskiego widniał: w prawym górnym rogu – wizerunek Matki Boskiej częstochowskiej, w lewym górnym rogu wizerunek św. Barbary – patronki artylerii, w prawym dolnym rogu herb Skierniewic, a w lewym dolnym rogu – odznaka 26 pal. Na ramionach krzyża wyhaftowano nazwy miejscowości związane z walkami pułku. Przekazanie sztandaru odbyło się uroczyście z zachowaniem pełnego ceremoniału wojskowego. Chor. F. Barański w asyście pocztu sztandarowego, przywiózł sztandar pociągiem z warszawy do Skierniewic, gdzie na stacji kolejowej powitała go kompania honorowa 18 pp oraz 26 pal (konno). Honorowy salut sztandarów pułkowych rozpoczął uroczysty przemarsz do koszar. Na ulicach zgromadziło się wielu mieszkańców miasta. Z okazji obchodów dziesiątej rocznicy odzyskania niepodległości odznaczonych zostało za uczestnictwo w walkach o niepodległość:103 oficerów, podoficerów i szeregowych z 26 pap, który sformowany już po wojnie w swoich szeregach miał wielu żołnierzy którym przysługiwały medale wojenne 1918 – 1920. W tym świetle uznano zasługi pułku w wojnie polsko- bolszewickiej. 26 pal wpływał nie tylko patriotycznie, ale także towarzysko na życie miasta i powiatu, stanowił również wzór moralny dla wielu młodych ludzi, którzy potem nie rzadko wybierali drogę wojskowej kariery. Pułk organizował szkolenia obronne i święta pułkowe angażując się w życie miasta i powiatu. Dowództwo pułku wystąpiło z inicjatywą szkolenia uczniów miejscowego gimnazjum i liceum w ramach Przysposobienia Wojskowego Artylerii. Wielu maturzystów trafiło potem do Szkoły Podchorążych w Toruniu. Pułki stacjonujące w Skierniewicach tworzyły żywą tradycję patriotyzmu i wojskowości polskiej. Święto pułkowe obchodzone 21 X za zgodą MSW przeniesiono na 30 V, upamiętniając bohaterską walkę 7 baterii pod Szarówką 1920 r. Kanonierzy 26 pal jako miejsce stałych ćwiczeń obrali poligon w Zwierzyńcu, czasem odwiedzali też pobliski poligon w Raduczu. Zgodnie ze strukturą Wojska Polskiego II RP w składzie 26 pal znajdowali się żołnierze różnych wyznań min. katolickiego, prawosławnego i mojżeszowego. Ministerstwo Spraw Wojskowych 21 XII 1937 r. zatwierdziło patrona dla pułku w osobie JM króla Władysława IV. Oficerowie nosili na naramiennikach wyhaftowane litery W i rzymską cyfrę IV. Symbol wieńczyła królewska korona. Podoficerowie i kanonierzy nosili odznaki metalowe. Uznaniem cieszyła się istniejąca do lat trzydziestych orkiestra półkowa. Pułk posiadał swój własny masz, barwy i symbole. Po rozformowaniu orkiestry, muzycy zasilili skład istniejącej orkiestry 18 pp w Skierniewicach pod dowództwem por. K. Wójcika. Wychowanie żołnierskie i oświata stanowiły w WP istotny problem, dlatego też dużo rolę przypisywano walce z analfabetyzmem. W pułku każdy musiał umieć czytać i pisać. Znać historię, geografię i ustrój polityczny swojego kraju. Pułk przeszedł szereg reorganizacji artylerii WP – liczył 85 oficerów etatowych 422 podoficerów, 1643 kanonierów, łącznie 2141 ludzi. Pułk miał też 1866 koni. Które były siłą pociągową przy transporcie amunicji, dział czy taborów zaopatrzenia. W wojnie obronnej 1939 pułk walczył w ramach 26 Dywizji Piechoty. Od 1 do 3 września 26 pal wspierał piechotę 26 DP na linii Noteci. Następnie do 6 września osłaniał Inowrocław. Brał udział w bitwie nad Bzurą. 17 i 18 września został rozbity. Wielu bohaterów 26 DP poległo, wielu dostało się do niewoli, nie licznym udało się przedostać w kierunku Warszawy, aby wesprzeć obronę stolicy. Armie „Poznań” i „Pomorze” stawiając opór najeźdźcom niejednokrotnie osłaniane ogniem przez 26 pal, nie zdołały powstrzymać wroga, a bohaterski 26 pułk artylerii lekkiej podzielił los okrążonych armii. Oddziały bez możliwości przedostania się na wschodni brzeg Bzury, pozbawione dowódców i zdziesiątkowane ogniem wroga, zmuszone były poddać się. Żołnierze Wehrmachtu dopuszczali się okrucieństwa i pogwałcenia wszelkich zasad honoru wojskowego. 10 IX 1939 r. w Piasecznie koło Warszawy, stracono 21 żołnierzy 26 pal, usiłujących przedostać się do stolicy. Sztandar 26 pal przetrwał ukryty na polu walki przez podoficerów: st. ogn. Borkiewicza i ogn. W. Kamińskiego, rozkazem ppor. W. Domańskiego. Odkopany po wojnie i zabezpieczony, spoczywa w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
Chwała i pamięć bohaterom 26 PUŁKU ARTYLERII LEKKIEJ !
Honorowym świadectwem przynależności do 26 pal w Skierniewicach była odznaka pułkowa którą otrzymywano po nienagannej służbie. Odznakę ustanowiono na zebraniu oficerów pułku 16.03.1926 r. i zatwierdzono w Dz. Roz. MSW 20.04.1926 r. Odznaka przedstawia orła srebrzystego typu piastowskiego, ze złotą koroną, szponami i dziobem. W szponach orła znajduje się czarno – zielony proporczyk ze srebrną cyfrą i inicjałem pułku, na tle skrzyżowanych luf armatnich. Ten dumny symbol umieszczony został w 2010 r. na sztandarze liceum i technikum w Godzianowie, kiedy 26 pal powołany został na patrona szkół. Liceum Ogólnokształcące kultywuje historie pułku jako spadkobierca tradycji i pamięci 26 Pułku Artylerii Lekkiej.
Z. Dzik
